سهم الارث زوج و زوجه

۱هر یک از زن و شوهر پس از فوت دیگری از او ارث می برد و در کنار سایر وراث سهم او محاسبه و به او داده می شود. توارث بین زن و شوهر هنگامی برقرار می شود که رابطه زوجیت آنان دائمی باشد پس در ازدواج موقت یا به اصطلاح عموم صیغه رابطه توارث بین زن و شوهر برقرار نمی شود. در این مختصر سعی شده به توضیحاتی در این خصوص پرداخته شود.
۱-فوت زوج: با فوت شوهر، همسرش از او ارث می برد. اگر شوهر دارای فرزنده یا نوه باشد سهم زن یک هشتم و اگر فرزند یا نوه نداشته باشد سهم زن یک چهارم از اموال شوهر است. اما در اینجا باید به دو نکته توجه کرد. اول آنکه فرقی نمی کند شوهر از این زن فرزند یا نوه داشته باشد یا زن دیگر، پس اگر شوهر دارای فرزند و یا نوه بود سهم زن او یک هشتم از اموال بجا مانده از اوست.
نکته دوم آنکه، زن از همه اموال به جا مانده از شوهر ارث نمی برد بلکه فقط از ۱- اموال منقول مانند، اتومبیل، قالی، طلا و …۲- قیمت بنا و درخت نه عین آن ها یعنی اگر اموال به جا مانده از شوهر مبلغ ۲۰ میلیون تومان وجه نقد و یک واحد آپارتمان و صد اصله درخت گردو باشد زن با فرض وجود اولاد برای متوفی فقط از یک هشتم مبلغ بیست میلیون تومان و قیمت آپارتمان و صد اصله درخت گردو ارث می برد نه از عین آپارتمان و صد اصله درخت و محاسبه قیمت آپارتمان یا صد اصله درخت به این نحوه محاسبه می شود که ساختمان یا درخت با فرض استحقاق بقاء در زمین بدون اجرت ارزیابی می شوند. یعنی قیمت خود ساختمان بدون آنکه ارزش زمین محاسبه شود.
پرسش: اگر شوهر فوت کند و از طبقه اول ورثه ای نداشته باشد یعنی پدر، مادر، پدربزرگ یا مادربزرگ و یا فرزند و یا نوه نداشته باشد سهم الارث همسرش چه میزان است؟
پاسخ: اگر شوهر فوت کند و از طبقه اول ورثه ای نداشته باشد و از وارث طبقه دوم یا سوم ورثه او باشند برای مثال شوهر فقط برادر و خواهر یا عمو و عمه داشته باشد سهم زن از اموال به جا مانده از متوفی یک چهارم خواهد بود یعنی باز هم یک چهارم از اموال منقول و قیمت بنا و درختان.
پرسش: آیا زن از سرقفلی هم ارث می برد؟
پاسخ: بله، همانند سایر وراث از سرقفلی ارث می برد و سهم او حسب مورد یک چهارم یا یک هشتم آن است.
پرسش: اگر متوفی دارای چند زن باشد تقسیم ارث چگونه است؟
پاسخ: در صورت تعدد زوجات حسب مورد یک چهارم یا یک هشتم اموال به جا مانده از متوفی به همسران او می رسد که به طور مساوی بین آنان تقسیم می شود.
پرسش: آیا بعد از طلاق هم بین زوجین رابطه توارث برقرار است؟
پاسخ: اگر شوهر زن خودش را به طلاق رجعی مطلقه کند هر یک از آن ها که قبل از پایان عده بمیرد دیگری از او ارث می برد ولی اگر فوت بعد از پایان عده باشد رابطه توارث برقرار نمی شود و در سایر طلاق ها نیز رابطه توارث بعد از طلاق برقرار نمی شود چه قبل و بعد از عده باشد.
البته باید توجه داشت که اگر شوهر در حال بیماری همسرش را طلاق دهد (هر طلاقی) و ظرف یک سال از تاریخ طلاق به علت همان بیماری فوت کند زن او از وی ارث خواهد برد، البته به شرط آنکه زن در این مدت ازدواج دیگری نکرده باشد. همچنین باید دانست که اگر مردی در بیماری زنی را عقد کند و در همان حالت بیماری و قبل از دخول بمیرد زن از او ارث نمی برد ولی اگر بعد از دخول یا بعد از سلامتی از آن مرض فوت کند زن از او ارث می برد.
پرسش: اگر شوهر غیر از زن ورثه دیگری نداشته باشد آیا زن ازهمه اموال او ارث می برد؟
پاسخ: خیر در صورت نبودن هیچ وارث دیگر به غیر از زوجه، زن فقط یک چهارم از اموال به جا مانده از شوهر راد به ارث خواهد برد و بقیه اموال در حکم اموال اشخاص بلاوارث است و به ولی امر مسلمین رسیده تا برابر مقررات شرع با آن رفتار شود. اما اگر زن فوت کند و وارثی به جز شوهر نداشته باشد تمام اموال به جا مانده از زن به شوهر خواهد رسید.
۲-فوت زن: با فوت زن شوهر در کنار سایر وارث از اموال به جا مانده از زن ارث می برد. اگر زن دارای اولاد یا نوه باشد سهم شوهر یک چهارم و اگر نباشد سهم او یک دوم از اموال است و بقیه اموال مابین سایر وراث تقسیم می شود و اگر زن ورثه ای جز شوهر نداشته باشد تمام اموال به او خواهد رسید.
پرسش: اگر زنی فوت کند و دارای همسر و پدر و مادر باشد، آیا پدر و مادر او از مهریه او ارث می برند؟
پاسخ: با فوت زن کلیه حقوق و مطالبات او به ورثه او می رسد از جمله حقوق زن مهریه اوست که اگر در زمان حیات او از شوهر استیفاء و نگرفته باشد این حق به ورثه اش می رسد از این رو در این مثال پدر و مادر او از مهریه ارث برده و برای محاسبه مهریه سهم شوهر از مبلغ مهریه کسر و مطابق سهم الارث پدر و مادر به آن ها داده خواهد شد

۱-زوجین که زوجیت آنها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند .

۲ – زوج از تمام اموال زوجه ارث می برد و زوجه در صورت فرزند دار بودن زوج ، یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیر منقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می باشد .

۳ – هرگاه ورثه از اداء قیمت امتناع کنند زن می تواند حق خود را از عین اموال استیفاء کند .

۴ – در صورتی که علاوه بر زوج و یا زوجه ، از طبقه اول ارث نیز وراثی وجود داشته باشد ، هر یک از زوج و یا زوجه که زنده باشد فرض خود را می برد که این فرض عبارت است از نصف ترکه برای زوج و ربع آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد نداشته باشد و ربع ترکه برای زوج و ثمن آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد داشته باشد و مابقی ترکه طبق مقررات مابین وراث طبقه اول تقسیم می شود .

۵ – در صورتی که علاوه بر زوج و یا زوجه ، از طبقه دوم ارث نیز وراثی وجود داشته باشد ، هر یک از زوج و یا زوجه که زنده باشد فرض خود را از اصل ترکه می برد و این فرض عبارتست از نصف اصل ترکه برای زج و ربع آن برای زوجه و مابقی ترکه طبق مقررات مابین وراث طبقه دوم تقسیم می شود .

۶- در صورتی که علاوه بر زوج و یا زوجه ، از طبقه سوم ارث نیز وراثی وجود داشته باشد ، هر یک از زوج و یا زوجه که زنده باشد فرض خود را از اصل ترکه می برد و این فرض عبارتست از نصف اصل ترکه برای زج و ربع آن برای زوجه و مابقی ترکه طبق مقررات مابین وراث طبقه سوم تقسیم می شود .

۷ – در صورت تعدد زوجات ( زنان ) ، ربع یا ثمن ترکه که تعلق به زوجه دارد بین همه زوجات بالسویه ( به طور مساوی ) تقسیم می شود .

۸ – اگر شوهر زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند هریک از آنها که قبل از انقضای عده بمیرد دیگری از او ارث می برد لیکن اگر فوت یکی از آنها بعد از انقضای عده بوده و یا طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی برند .

۹ – اگر شوهر در حال مرض زن خود را طلاق دهد و در ظرف یکسال از تاریخ طلاق به همان مرض بمیرد ، زوجه از او ارث می برد ، اگرچه طلاق بائن باشد مشروط بر اینکه زن شوهر نکرده باشد .

۱۰ – در صورت نبودن هیچ وارث دیگر به غیر از زوج یا زوجه ، شوهر تمام ترکه زن متوفی خود را می برد ، لیکن زن فقط نصیب خود را و بقیه ترکه شوهر در حکم مال اشخاص بلا وارث خواهد بود .

۱۱ – درصورت نبودن وارث امر ترکه متوفی ، راجع به حاکم است .